جبلیه ؛گنبدی با سرگذشتی مرموز! - وبلاگ صبوحا

به گزارش وبلاگ صبوحا، خبرنگاران : وارد کرمان که بشوید از هر کرمانی که آدرس گنبد جبلیه را بپرسید همه با شوق و لبخند به شما آدرس می دهند. اصلا مگر می گردد کرمان بروی و سراغ این جاذبه را نگیری.

به گزارش وبلاگ صبوحا ، کارشناسان باستان شناسی که بر روی قدمت این بنای تاریخی کار می نمایند به اتفاق گفته اند که گنبد جبلیه در استان کرمان سرگذشت واقعی خودش را بیان نمی کند و همین علتی شده تا کارشناسان تاریخ های مختلفی را برای این بنای تاریخی بیان نمایند.

از این رو تاریخ دقیق ساخت بنا معین نیست اما از ساختار آن می توان حدس زد که در اوخر دوره ساسانی ساخته و اوایل دوره اسلامی بازسازی شده و یا معماران اوایل دوره اسلامی آن را با الهام از معماری دوره ساسانی بنا نموده اند.

بر همین اساس عده ای می گویند که این بنای تاریخی در گذشته یک آتشکده بوده اما به علت اینکه معماری آن هیچ شباهتی به آتشکده ندارد این نظریه لغو می شود، گروهی دیگر از کارشناسان هم می گویند که این بنا آرامگاه یکی از زرتشتیان بوده است و مربوط به اواخر دوره ساسانی است. اما عده دیگری می گویند به این علت که به این گنبد گبری می گویند، پس قدمت این بنا به دوران قبل از اسلام باز می شود. این بنای ارزشمند تاریخی در سال 1316 به وسیله وزارت فرهنگ در لیست آثار ملی به ثبت رسید و در سال 1383 پس از بازسازی تبدیل به گنجینه جبلیه (کتیبه های تاریخی) شد.

به گفته یکی از نویسندگان نامدار انگلیسی که جغرافیدان هم است در خصوص گنبد جبلیه گفته است: از قبرستان که رد می شوید یک ساختمان هشت ضلعی سنگی خواهید دید که گنبدی به شکل دو هلال بر آن قرار گرفته و قطر داخل آن 18 فوت و هر طرفی نیز 18 فوت و نوک آن اجری و منتهی الیه آن دایره می باشد. این محل را جبلیه می نامند و تنها ساختمان سنگی کرمان همین گنبد جبلیه است.

این بنای ارزشمند تاریخی در استان کرمان به صورت هشت ضلعی ساخته شده و سنگ عمده مصالحی بوده که در ساخت آن به کار رفته است. در هر ضلع این بنا هشت در به عرض دو متر قرار گرفته است، در حال حاضر به خاطر استحکام بنا هفت در را با سنگ پوشانده اند و تنها یک در را باز نگه داشته اند. سقف گنبد جبلیه را از آجر ساخته اند و داخل آن را با گچبری های زیبا جلوه داده اند. مصالح به کار رفته در دیوارها سنگ لاشه با ملات گچ از بیرون و آهک از داخل است. یک نکته مهم و جالب در ساخت این بنا تمام سنگی استفاده از شیر شتر در ساخت آن بوده است. البته بعضی از کارشناسان و صاحب نظران این مورد را رد نموده و نپذیرفته اند.

درون این گنبد تاریخی، یک کتیبه ارزشمند وجود دارد به نام کتیبه مسجد آبدر اشکان که مربوط به بنای یادبود یک مسجد در ارتفاعات شهرستان بافت است که برروی قطعه سنگی طبیعی و به خط کوفی حک شده است.

دیگر قطعه ارزشمند و تاریخی در سال 1377 در گنبد جبلیه کرمان به وسیله فردی به نام وسط احمد ایلاقی کشف شد و به سازمان میراث فرهنگی استان کرمان تحویل داده شد. ابعاد این سنگ قبر در حدود 26×22 بوده و دارای دو بخش مهم است. یکی نوار حاشیه ای و دیگری نوشتار وسط که در یک کادر قرار گرفته است. حایه کتیبه که از قسمت پایین گوشه سمت راست آغاز می شود ، شامل آیه ‪ و بخشی از آیه‪ .سوره مبارکه آل عمران است

در این گنبد تقریبا بیش از 120 قطعه سنگ حجاری شده کشف شده که مربوط به دوره های مختلف تاریخی می شوند، از جمله این سنگ ها عبارتند از سنگ هزار ساله رابر، سنگ مقبره خواجه اتابک مربوط به دوران سلجوقی و سنگ قبر میرزا آقاخان، پسر میرزا احمد علی خان وزیری نویسنده تاریخ کرمان و چندین نمونه وقف سنگی و … اشاره نمود.

به منظور دسترسی به گنبد جبلیه در استان کرمان، باید به سمت کوه های صاحب الزمان و خیابان زریسف در شرقی ترین قسمت شهر کرمان بروید. برای بازدید از نمای بیرونی ساختمان هر زمانی که بروید همه چیز محیا است چون هیچ حصاری دور این بنا نیست اما برای بازدید از فضای داخلی بنای گنبد جبلیه باید در روزهای غیر تعطیل حتما به این مکان سفر کنید.

استان کرمان در جنوب شرق ایران واقع است و یکی از مرتفع ترین استان های کشور در ناحیه کویری و کم آب ایران است. این شهر در عرض جغرافیایی 25 درجه و 55 دقیقه تا 32 درجه شمالی و طول جغرافیایی 53 درجه و 26 دقیقه تا 59 درجه و 29 دقیقه شرقی واقع شده است . شهر کرمان به عنوان شهری تاریخی و زیبا در مرکز این استان است که شامل بناهای تاریخی بسیاری در گوشه گوشه این شهر بوده که از اصالت و ارزش هنری و معماری زیادی برخوردار است.

این بنا در شرق کرمان و در انتهای خیابان زریسف یکی از خیابانهای بافت تاریخی کرمان واقع شده است . یکی از آثار تاریخی و دیدنی کرمان، گنبد جبلیه است که در دامنه کوه های مسجد صاحب الزمان این شهر قرار گرفته است.